19. IonstraimÁ airgeadais
Chun crÁocha na nochtaÁ a leanann sa nóta seo, nÁ chuirtear san áireamh féichiúnaithe agus creidiúnaithe gearrthéarmacha a thagann chun cinn go dÁreach as oibriúcháin an Ghrúpa mar atá ceadaithe faoi FRS 13. Dá bhrÁ sin, dÁrÁonn na nochtaÁ ar na hionstraimÁ airgeadais, a mbÁonn ról tábhachtach meántéarmach acu i bpróifÁl riosca airgeadais an Ghrúpa. Tá sócmhainnÁ airgeadais nochta go leithleach i nóta 11.
A. BainistÁocht an chisteáin
eidhmÁonn cisteán an Ghrúpa, mar chuid d’fheidhm airgeadais an Ghrúpa, mar sheirbhÁs lárnach a dhÁrÁonn ar mhaoiniú éifeachtach ó thaobh costais de a chinntiú don Ghrúpa agus ar a rioscaÁ airgeadais a bhainistiú. Is iad na prÁomhrioscaÁ aitheanta ná ráta úis, malairt eachtrach, agus riosca leachtachta. TuairiscÁtear gnÁomhaÁochtaÁ chisteán an Ghrúpa go minic do bhaill an bhoird agus tá siad faoi réir athbhreithnithe le hiniúchadh inmheánach. NÁl cisteán an Ghrúpa rannpháirteach i ngnÁomhaÁocht tuairimeach agus tugann sé faoina chuid oibrÁochtaÁ in éadan riosca. Is iad na prÁomh-ionstraimÁ airgeadais a úsáidtear chun ráta úis agus riosca malairte eachtraigh a bhainistiú a thagann chun cinn as feidhmeanna an Ghrúpa ná babhtáil ar ráta úis agus réamhchonarthaÁ malairte eachtraigh agus na dÁorthaigh go léir ar tugadh fúthu leis na frithpháirtithe oiriúnacha.
B. BainistÁocht riosca ráta úis
Is iad seo a leanas próifÁl riosca an ráta úis de dhliteanais airgeadais an Ghrúpa ar 31 Nollaig:
2009 | 2008 | |||
€'000 | % | €'000 | % | |
Dliteanais airgeadais ag an ráta seasta | 100,022 | 56 | 100,084 | 61 |
Dliteanais airgeadais ag an ráta comhlúthach | 78,828 | 44 | 63,637 | 39 |
(nóta 17) | 178,850 | 100 | 163,721 | 100 |
Meán-rátaÁ úis ar fhiacha seasta ualaithe | 4.32% | 4.03% | ||
Meántréimhse ar fhiacha seasta ualaithe — blianta | 1.0 | 2.0 | ||
Tá iasachtaÁ uile an Ghrúpa in Euro. Cuirtear san áireamh sna suimeanna léirithe thuas an éifeacht de bhabhtáil ráta úis a úsáidtear chun nochtadh ráta úis a bhainistiú.
Tá i gceist ag an nGrúpa go mbeidh idir 50% agus 80% dá bhunfhiacha seasta i gcónaÁ. Ach, faoi chúinsÁ áirithe, mar atá ceadaithe ag an mBord, féadfaidh sé céatadán a dhéanamh seasta lasmuigh den bhanda seo. Ag deireadh 2009 bhÁ 56% d’fhiacha an Ghrúpa seasta (2008:61%).
Is é atá i gceist leis an ráta comhlúthach ná iasachtaÁ bainc ina bhfuil ús ag rátaÁ seasta roimh ré do thréimhsÁ ó thar oÁche go dtÁ nÁos lú ná bliain amháin go mór trÁ thagairt do rátaÁ úis idirbhainc (EURIBOR). ÁoslaghdaÁonn an grúpa comharduithe airgid.
Leis an straitéis seo cinntÁtear go gcosnódh ardú 1% €788,000 don Ghrúpa (2008: €636,000) mar mhuirir úis bhreise in aghaidh na bliana.
C. Riosca leachtachta
Is iad seo a leanas na próifÁlÁ aibÁochta fiach ar 31 Nollaig 2008 agus 2009:
2009 | 2008 | |||
€'000 | % | €'000 | % | |
InaisÁoctha | ||||
I mbliain amháin nó nÁos lú | 21,150 | 12 | 44,212 | 27 |
Idir bliain amháin agus dhá bhliain | - | - | 42,009 | 26 |
Idir dhá bhliain agus cúig bliana | 157,700 | 88 | 77,500 | 47 |
Iomlán | 178,850 | 100 | 163,721 | 100 |
Tá an phróifÁl aibÁochta socraithe trÁ thagairt a dhéanamh don dáta is luaithe inar féidir an ÁocaÁocht a fháil nó ar a mbeidh an dliteanas dlite.
Tá saoráidÁ nár tarraingÁodh de €18.8m (2008: €36.0m) ar 31 Nollaig 2009.
D. Luachanna córa
Is é atá i gceist leis an luach cóir ná an tsuim ina bhféadfaÁ ionstraim airgeadais a mhalartú in idirbheart ar neamhthuilleamaÁ idir páirtithe feasacha agus toilteanacha, seachas i ndÁolachán éigeantach nó leachtaithe. SoláthraÁonn an tábla seo a leanas comparáid idir na luachanna carraeireachta (luach leabhair) agus suimeanna luach cóir shócmhainnÁ agus dhliteanais airgeadais an Ghrúpa.
Meastar luach cóir fiach ag an ráta seasta trÁd an insreabhadh airgid dontodhchaÁ a chur chuig glanluachanna reatha trÁ úsáid a bhaint as rátaÁ an mhargaidh atá i bhfeidhm ag deireadh na bliana.
Luach leabhair | Luach cóir | Gnóthachan/(caillteanas) marcála ón margadh |
||||
2009 | 2008 | 2009 | 2008 | 2009 | 2008 | |
€'000 | €'000 | €'000 | €'000 | €'000 | €'000 | |
SócmhainnÁ: |
||||||
SócmhainnÁ airgeadais | 1,434 | 1,587 | 1,434 | 1,587 | - | - |
Airgead tirim | 1,497 | 2,534 | 1,497 | 2,534 | - | - |
Dliteanais: |
||||||
RótharraingtÁ | 21,128 | 11,638 | 21,128 | 11,638 | - | - |
Fiach ag ráta comhlúthach | 157,700 | 152,000 | 157,700 | 152,000 | - | - |
Léasanna airgeadais | 22 | 83 | 22 | 83 | - | - |
DÁorthaigh: |
||||||
Babhtálacha ar ráta úis | - | - | (3,127) | (2,023) | (3,127) | (2,023) |
ConarthaÁ malairte eachtraÁ | - | - | (87) | 2,323 | (87) | 2,323 |
E. ConarthaÁ airgeadra: (Steirling)
Ar 31 Nollaig 2009, d’imigh an Grúpa isteach i gconarthaÁ malairte eachtraÁ Euro/Stg£ le haghaidh dÁolacháin de phrÁomhshuim iomlán de Stg £20.4 milliún ag ráta de 0.89. BhÁ caillteanas de €65,000 ar réamhchonarhtaÁ i steirling marcáilte ón margadh ar 31 Nollaig 2009.
Ar 31 Nollaig 2009, bhÁ roghanna malairte eachtraÁ Euro/£Stg ag an nGrúpa agus coiléir le haghaidh dÁolacháin na prÁomhshuime iomlán de Stg £8.3 milliún ag an ráta de 0.92. BhÁ caillteanas €21,000 ar na hionstraimÁ seo amhail ar 31 Nollaig 2009.
F. Gnóthachain agus caillteanais ar fháluithe
Téann an Grúpa isteach i réamhbhabhtáil ráta úis agus i réamhchonarthaÁ airgeadra eachtraigh chun nochtaÁ a thagann chun cinn ar rátaÁ úis agus ioncam agus costais ainmnithe in airgeadraÁ eachtracha a bhainistiú. NÁ aithnÁtear athruithe sa luach cóir d’ionstraimÁ a úsáidtear mar fháluithe sna ráitis airgeadais go dtÁ go dtagann an suÁomh fhálaithe chun aibÁochta. Is iad seo a leanas anailÁs ar na gnóthachain agus caillteanais neamhaitheanta seo:
Gnóthachain | Caillteanais | 2009 | 2008 | |
Iomlán | Iomlán | |||
€'000 | €'000 | €'000 | €'000 | |
Gnóthachain agus caillteanais neamhaitheanta ar fháluithe ar 1 Eanáir 2009 | 2,323 | (2,023) | 300 | 1,989 |
Gnóthachain agus caillteanais a tháinig chun cinn i mblianta | - | |||
roimhe a bhÁ aitheanta roimh 1 Eanáir 2009 | (2,323) | - | (2,323) | (1,319) |
Gnóthachain agus caillteanais a tháinig chun cinn in 2009 | ||||
nach raibh aitheanta roimh 1 Eanáir 2009 | - | (1,191) | (1,191) | (370) |
Gnóthachain agus caillteanais neamhaitheanta ar fháluithe | ||||
ar 31 Nollaig 2009 | - | (3,214) | (3,214) | 300 |
Atáthar ag súil le bheith aibÁ | ||||
Laistigh de bhliain amháin | - | (341) | (341) | 2,323 |
Tar éis bliain amháin | - | (2,873) | (2,873) | (2,023) |
- | (3,214) | (3,214) | 300 |